ÖZEL EĞİTİMDE AİLE REHBERLİĞİ VE DANIŞMANLIK HİZMETLERİ
Özel eğitime gereksinim duyan çocuğun eğitiminde ve gelişiminde doğal eğitimci rolü üstlenen ana-babalar uzun yıllar göz ardı edilmiş, eğitimde uygulayıcı olmaktan çok, bilgi alıcı olarak rol oynamışlardır. Özel eğitimin tarihçesine baktığımızda bu alandaki çalışmaların ve verilen hizmetlerin uzun yıllar yalnızca engelli bireylere yönelik olduğu, bu hizmetlerin bir sistem olarak tüm aileyi kapsamadığı görülmektedir. Oysa engelli bir çocukla yaşamaya başlayan aile yaşam biçimini, olanaklarını, aile içi ve aile dışı ilişkilerini, duygu ve düşüncelerini bu zorlu uğraşı başarabilme çabasına yoğunlaştırmaktadır.
Ailenin sorunu, engelli çocuğun dünyaya gelmesi veya engelinin fark edilmesiyle başlar. Aileler, çocuklarının diğer çocuklar gibi gelişip gelişemeyeceklerini, onlar gibi öğrenip öğrenemeyeceklerini, normal bir okula gidip gidemeyeceklerini ve bağımsız bir birey olarak yaşayıp yaşamayacaklarını merak ederler. Araştırma sonuçları anne–baba tepkilerinin şok, inkâr, üzüntü, kızgınlık, suçluluk, kaygı, beklenmedik krizler, dış dünyanın tutumuyla yüz yüze gelmekten kaçınma, hayal kırıklığı, kendine güven ve saygı duymada azalma gibi duyguları ve tepkileri içerdiğini ortaya koymaktadır.
Hangi engel grubunda olursa olsun engelli bir çocuğa sahip anne babalar, ret, kızgınlık, uzlaşma, kabul gibi belli dönemlerden geçerler. Bu dönemlerin süresi ve yoğunluğu kişilik yapısına göre farklılık göstermekle birlikte çocuğun bakımı, parasal yetersizlikler, uygun yardım ve eğitimin sağlanamaması gibi zorluklar ve bunların ayarlanmasında alınan aile içi ve aile dışı destekler, dönemlerin atlatılmasını etkileyen faktörler olarak sıralanabilir.
Hiçbir uzman çocuğun belli bir potansiyele ulaşmasına yardımcı olma konusunda, gerçekçi bir çevre düzenlemede ve çocuğu güdülemede anne-babaların yerini alamamaktadır. Anne baba ve çocuk arasındaki ilişkinin sıklığı, yoğunluğu ve süresi başkalarıyla kurulan ilişkiden daha fazla ve etkilidir. Bu bakımdan anne babaların çocuklarına uygun model olmaları önem kazanmaktadır. Bunun için ailelere çocuklarının gelişim özellikleri ve gereksinimleri konularında aydınlatıcı bilgiler vermek gerekmektedir. Bu nedenle aileye yönelik rehberlik hizmetleri bir gereksinim haline gelmiştir.